Inteligencja emocjonalna w pytaniach i odpowiedziach

1. Co to jest inteligencja emocjonalna?

Inteligencja emocjonalna (Emotional Intelligence - EI) to zdolność rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych oraz innych osób ,a także korzystania z własnych emocji i radzenia sobie z emocjami innych.  

W ciekawy sposób inteligencję emocjonalną określał Arystoteles:  jako umiejętność złoszczenia się na właściwą osobę, we właściwym stopniu i właściwym momencie, we właściwym celu i we właściwy sposób.

2. Co składa się na inteligencję emocjonalną?

Najpopularniejszym modelem inteligencji emocjonalnej jest model Daniela Golemana, amerykańskiego psychologa, który spopularyzował pojęcie inteligencji emocjonalnej. Według tego modelu inteligencja emocjonalna obejmuje:

- rozumienie własnych emocji

- zarządznie emocjami

- samomotywację

- rozpoznawanie emocji u innych

- utrzymywanie relacji międzyludzkich.

[Goleman, D., 1999, Inteligencja emocjonalna, tłum. Andrzej Jankowski, Media Rodzina, Poznań]

3. Czym różni się inteligencja emocjonalna od inteligencji racjonalnej?

Inteligencja racjonalna to szereg zdolności m.in abstrakcyjnego, logicznego myślenia oraz umiejętności analitycznych. Często określana jest jako inteligencja akademicka. Inteligencja emocjonalna natomiast opiera się na rozumieniu emocji i co za tym idzie, właściwym dostosowaniu swojego zachowania do sytuacji. Inteligencja racjonalna pozwala eksplorować świat, emocjonalna umożliwa m.in szybkie, intuicyjne podejmowanie decyzji i funkcjonowanie w społeczeństwie. Oba rodzaje inteligencji są komplementarne wobec siebie i żadnej z nich nie można wskazać jako tej ważniejszej.

4. Komu jest potrzebna inteligencja emocjonalna?

Odpowiedz jest prosta - każdemu. Jest tak samo potrzebna do funkcjonowania w społeczeństwie jak inteligencja racjonalna. Pozwala rozpoznać i zrozumieć emocje drugiego człowieka. A każdy człowiek jest istotą społeczną, więc nie potrafi i nie chce żyć w odosobnieniu, społecznej izolacji.

Inteligencja emocjonalna wpływa na nasze codziennie życie. Pozwala odnaleźć się w sytuacjach stresujących oraz poradzić sobie w zmieniającym się otoczeniu. Zrozumienie emocjii konsumenta jest dzisiaj kluczem skutecznej reklamy, marketingu i handlu. Wszystkie przekazy odwołują się do emocji, a ich twórcy bazują m.in na wiedzy o inteligencji emocjonalnej człowieka. Dlatego też jej znaczenie, choć mało znane, jest tak ważne dla każdego człowieka.

5. Czy kobiety mają wyższą inteligencję emocjonalną?

Nie. Istnieje takie powszechne przekonanie, że kobiety są bardziej wrażliwe, emocjonalne i empatyczne od mężczyzn więc pewnie drogą dedukcji posiadają również wyższą inteligencję emocjonalną. Jest to jednak tak samo absurdalne jak stwierdzenie, że kobiety mają statystycznie niższe IQ od mężczyzn.

6. Czy inteligencja emocjonalna jest tym samym co empatia?

Z pewnością między inteligencją emocjonalną a empatią nie można postawić znaku równości. Empatia to w najprostszej definicji zdolność współodczuwania emocji innych osób - jest więc tylko częścią składową inteligencji emocjonalnej. Empatia pozwala jednak rozwijać inteligencję emocjonalną.

7. Czy inteligencję emocjonalną można nabyć/wytrenować?

Tak, jest to możliwe choć pracochłonne i niełatwe. Na trenowanie inteligencji racjonalnej istnieje wiele sposobów- można zakupić całe zestawy ćwiczeń, łamigłówek, treningów umysłu. Powstało również setki jak nie tysiące pozycji książkowych z mniej lub bardziej profesjonalnymi poradami i wskazówkami jak zwiększyć swoje IQ. O inteligencji emocjonalnej natomiast pisze się głównie w sposób teoretyczny. Jest ona bowiem słabiej zbadana, mniej znana i uświadomiona. Można jednak ją trenować poprzez odgrywanie scenek, wchodzenie w rolę, próbę zrozumienia emocji innych, rozmawianie o emocjach i ich nazywanie.

8. Czy można być pozbawionym zdolności do odczuwania emocji? 

Tak. Zaburzenie polegające na braku zdolności odczuwania emocji zwane jest aleksytymią. Aleksytymicy, czyli osoby cierpiące na aleksytymię, odczuwają pobudzenie emocjonalne, ale nie potrafią go nazwać, rozpoznać i odróżnić od pobudzenia fizjologicznego powstałego np. po ćwiczeniach fizycznych czy wypiciu kawy. Aleksytymia wcześnie zdiagnozowana jest wyleczalna, wymaga jednak terapii.

9. Czy można zbadać poziom inteligencji emocjonalnej?

Tak. Istnieją testy psycholometryczne pozwalające zbadać poziom inteligencji emocjonalnej. Najpopularniejszym z nich jest Mayer-Salovey-Caruso Emotional Intelligence Test (MSCEIT). Jednocześnie należy pamiętać, że żadne pseudopsychotesty znalezione w czasopismach czy w Internecie nie są miarodajnym badaniem poziomu inteligencji emocjonalnej. Tylko testy psychometryczne są obiektywne, wystandaryzowane, trafne, rzetelne i znormalizowane.

10. Czy inteligencja emocjonalna jest potrzebna w pracy?

Tak. Inteligencja emocjonalna jest konieczna to nawiązywania relacji, negocjacji, współpracy w grupie. Wyjątkowo istotną rolę odgrywa w przypadku stanowisk związanych z obsługą klienta, sprzedażą oraz w przypadku zawodów zaufania publicznego, takich jak lekarz, psycholog, pielęgniarka, nauczyciel, policjant. Rozumienie i wyczucie emocji innych prowadzi do trafnej diagnozy np. wielu chorób psychosomatycznych.

Co ważne, iloraz inteligencji racjonalej nie jest predykatorem sukcesu zawodowego. Wielu naukowców uważa, że to właśnie wysoki iloraz inteligencji emocjonalnej (EQ) predestynuje do osiągania zawodowych szczytów. Osoby o wysokim poziomie inteligencji emocjonalnej są bowiem bardziej elastyczne, odpowiedzialne, lepiej odnajdują się w nowych sytuacjach, rzadziej popadają w konflikty, są opanowane i lepiej radzą sobie ze stresem.

Kategoria rozwój: