Dziś nikt nie ma gwarancji stałej pracy. Wiele firm, by dopasować się do potrzeb rynku pracy przeobraża się w większe podmioty albo zmienia strukturę zatrudnienia. Wiele z nich rywalizuje w środowisku międzynarodowym i przenosi swoje fabryki tam, gdzie koszty pracy są niższe. Obok potrzeb rynku, zmianę pracy lub kariery wymusza także zapotrzebowanie na dane kwalifikacje. Pracowników niektórych profesji potrzeba więcej, innych mniej. Powstają nowe zawody, a inne tracą na znaczeniu. Musimy, więc być cały czas w gotowości, by móc dopasować się do wymagań rynku pracy - w przeciwnym razie możemy z niego wypaść.
Nowa ścieżka kariery i zmiana pracy
To, co charakteryzuje ścieżkę kariery zawodowej współczesnego człowieka, to przejście od modelu linearnego do nielinearnego. Jeszcze kilkanaście lat temu kryteria i droga awansu były dla pracownika jasne. O ile dobrze spełniał swoje obowiązki to piął się po kolejnych szczeblach kariery zawodowej, niczym po drabinie. Za awansem zawodowym szła wprawdzie większa odpowiedzialność, ale i wyższe wynagrodzenie.
Współcześnie sytuacja zawodowa wygląda diametralnie inaczej. Linearna ścieżka kariery zawodowej (pięcie się po drabinie góra-dół i praca na jednym stanowisku) nie odpowiada współczesnym realiom ekonomicznym. O ile kilkanaście lat temu można było przewidzieć gdzie „zajdzie” pracownik, o tyle dziś przewidzenie tego jest prawie niemożliwe.
Współcześnie kariera, jak pisze Marzena Haponiuk, analityk do spraw rynku pracy, przypomina poruszanie się po drabinkach na placu zabaw. Niektórzy schodzą niżej albo w bok (w rozumieniu: ta sama firma, ale inne stanowisko lub praca na tym samym stanowisku w innej firmie). „Niektórzy decydują się na to, by zawodowo stanąć w miejscu, ponieważ są wypaleni”. Taka nielinearna strategia bywa właściwa biorąc pod uwagę współczesne wymagania rynku pracy. „Zawodowy skok w bok” jest związany ze zmianą światopoglądową pracowników. Kobiety wkroczyły na rynek pracy, a starzejące się społeczeństwo wymusza wydłużanie się aktywności zawodowej. Wiele osób jest zmuszonych do zmiany branży czy zawodu i rozpoczynania wszystkiego od początku.
Pracę zmieniamy częściej niż to było kiedyś m. in. ze względu na możliwość wyższego wynagrodzenia. Z badania przeprowadzonego przez Instytut Millward Brown na zlecenie Work Service wynika, że aż 27% osób zgodziłoby się na zmianę pracy, gdyby ich wynagrodzenie było wyższe o 300 - 1000 zł. Z kolei 23% ankietowanych chętnie zmieniłoby miejsce zatrudnienia przy podwyżce wynoszącej 1-2 tys. zł. Jedynie dla 7% ankietowanych żadna podwyżka nie stanowiłaby dobrego powodu do zmiany pracy. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 45-55 lat, które cenią sobie stabilizację zawodową. One też wykazują się największą lojalnością wobec swoich pracodawców.
Z kolei, zgodnie z najświeższymi wynikami 15 edycji badania „Monitor Rynku Pracy” Instytutu Badawczego Randstad, aż 24% osób zdecydowało się na zmianę zatrudnienia w ostatnim czasie. Głównym powodem takiej decyzji było - jak można było przypuszczać - dążenie do poprawy warunków wynagrodzenia. Zbadano również poziom otwartości pracowników na zmianę zatrudnienia tworząc tzw. „indeks mobilności” (mobilność odzwierciedlająca przewidywania pracowników co do prawdopodobieństwa zatrudnienia u innego pracodawcy w kolejnym półroczu). Wynika z niego, że Polska nadal znajduje się w czołówce krajów najbardziej otwartych na zmianę pracy w Unii Europejskiej. Średnia w Unii to 99 pkt, podczas gdy Polska odnotowała aż 104 pkt, wyprzedzając m. in. takie kraje jak: Niemcy, Austria czy Belgia.
Dla wielu osób konieczność zmiany miejsca pracy i perspektywa nowych obowiązków i współpracowników wywołuje lęk. Jak bardzo zmiana pracy czy zawodu jest stresującym wydarzeniem w życiu człowieka potwierdza fakt, że obydwa te wydarzenia znalazły się na liście najważniejszych i jednocześnie najczęstszych wydarzeń życiowych powodujących stres - Social Readjustment Rating Scale (SRRS). Na 8 miejscu z liczbą punktów 47 znalazło się zwolnienie z pracy; na 10 - przejście na emeryturę lub rentę - 45 pkt; na 15 - rozpoczynanie nowej pracy zawodowej- 39 pkt; na 18 zmiana zawodu - 36 pkt.
Zmiana zatrudnienia jest tym wydarzeniem, w którym nigdy do końca nie wiadomo, co się wydarzy, a niewiadoma zazwyczaj jest powodem niepokoju i stresu. Najczęściej obawiamy się, że nie poradzimy sobie z nowymi obowiązkami i, że w nowej pracy atmosfera nie będzie zbyt dobra. Obawiamy się także konfliktów z nowymi pracownikami i szefem oraz zaburzenia stabilizacji w swoim życiu.
Koncentracja na możliwościach i uczeniu się
Richard Maun, autor poradników na temat skutecznego poszukiwania pracy, wzywa tych, którzy ją stracili lub musieli zamknąć swój biznes w dzisiejszym, niesłychanie konkurencyjnym i niestabilnym rynku pracy, by mimo wszystko koncentrować się bardziej na możliwościach, aniżeli ograniczeniach nowoczesnego życia zawodowego. Należy wyrobić w sobie odporność i zręczność w radzeniu sobie ze zmianą oraz zdolność motywowania samego siebie. Autor posługuje się terminem „modern career” (z ang. nowoczesna kariera), który znacznie różni się od tzw. „traditional career” (z ang. tradycyjna kariera), którą współcześnie ludzie w wieku dojrzałym wyobrażali sobie kończąc formalną edukację. W nowym świecie, który przeobraża się bardzo szybko, możemy polegać tylko na sobie i na naszej zdolności adaptacji do zmian. Nowoczesna kariera cechuje się tym, że:
- nie wiemy, co tak naprawdę będziemy robić do emerytury
- nie wiemy, kiedy tak naprawdę przejdziemy na emeryturę
- musimy być w stanie przekwalifikować się, jeśli będzie taka potrzeba
- musimy być w stanie pracować na różne sposoby np. zatrudniony, konsultant lub własna działalność
- musimy być odpowiedzialni za własne pieniądze w tym plan emerytalny i brać pod uwagę brak dochodu, spowodowany przerwami w pracy
- musimy znać się na technikach poszukiwania pracy
- musimy znać siebie, własne umiejętności, mocne strony i upodobania.
Bycie gotowym do zmiany kierunku to jedna z najważniejszych umiejętności nowoczesnego podejścia do kariery. Zdolność adaptacji i uczenia się jest bardzo chwalona przez współczesnych pracodawców, którzy mogą przygotować takich pracowników do nowych ról. Sam Maun musiał uporać się ze zwolnieniem z pracy, a także zamknięciem działalności gospodarczej po kryzysie finansowym w 2009 roku. Skoncentrował się jednak na możliwościach, a nie ograniczeniach, założył własnego bloga, nauczył się obsługiwać Twittera i zaczął obsługiwać klientów przez Skype’a!
Zmiana kariery będzie łatwiejsza dla osób, które obok siebie mają grono profesjonalnych doradców, nauczycieli i partnerów. To pozwala im osiągnąć rozwój zawodowy na każdym etapie swojego życia. Łatwiej jest również tym, którzy pamiętają o uaktualnianiu własnych umiejętności zawodowych. Im większa wiedza i znajomość nowoczesnych technologii, tym łatwiej o zmianę.
Dziś zdecydowana większość osób w wieku dojrzałym i starszym przyznaje, że potrzebuje pomocy, by przejść przez proces nauki korzystania ze smartfonu, tabletu, czy innych urządzeń elektronicznych. Tworzone są książki, poradniki i szkolenia, które mają im pomóc częściej i chętniej korzystać z udogodnień cyfrowej ery. Wbrew stereotypom i przypisywanemu im strachowi przed technologią i postępem, wiele osób podchodzi z entuzjazmem do uczenia się nowych rzeczy, bez względu na wiek. Nowoczesne technologie to bowiem nie tylko komputery, smartfony czy konsole do gier. To również nowe możliwości do rozwijania się i bycia aktywnym zawodowo do późnych lat życia.
Komentuj przez Facebooka