Role w zespole – teoria Belbina

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego niektóre zespoły ludzi doskonale dają sobie radę pracując na rzecz wyznaczonych projektów, a inne wydają się nie wywiązywać ze swojej roli? W sytuacji, gdy ludzie w grupie nie współgrają, nie wiedzą na czym polegają zasady skuteczej pracy w grupie, odbija się to nie tylko ich relacjach, ale też na projekcie i rezultatach. Dynamika w grupie od lat wydaje się ciekawym przedmiotem badań.

W latach 70 tych Dr Meredith Belbin podjał się badań, zmierzających do wyjaśnienia różnić między zespołami ludzi. Badanie to miało również wskazać sposoby do zwiększania wyników pracy jak i minimalizowania problemów podczas pracy w grupie. Wyniki badania wyraźnie wskazały na zachowanie ludzi pełniących określone role w zespole (w odróżnieniu od intelektu), które miały wpływ na sukces bądź też porażkę zespołu.

Role w zespole

Rola w zespole może być zdefiniowana, jako: szczególna tendencja do zachowania, wnoszenia wartości, jak również odnoszenia się do projektu i innych ludzi w określony dla jednostki sposób. Jak się okazało, ludzie mają tendencję do przybierania różnych roli podczas swojej pracy w zespole.Wśród 9 ról opisanych przez Belbin'a (Teoria Ról w zespole), możemy zaobserwować:

The Plant (filar/roślina) – osoba pełniąca tą rolę, rozwiązuje problemy w kreatywny sposób, a często niekonwencjonalny sposób patrzenia na rzeczywistość wnosi unikalną wartość do zespołu. Najczęściej osoba introwertyczna, preferująca przebywać z daleka od grupy, mogąca mieć problemy z komunikacją i akceptacją krytyki.

The Monitor Evaluator (obserwator)  – osoba ta, potrafi zapewnić bezstronną opinię i ostrożnie kalkulować rozwiązania. Analityczny umysł w zespole. Doskonale radzi sobie z ewaluacją projektów i pomysłów. Słabe strony mogą wskazywać na niski poziom empatii i niezdolność do motywowania innych. Chłodny w relacjach z innymi.

The Co-ordinator (koordynator) – ta rola z reguły należy do osoby skoncentrowanej na celach zespołu, potrafiącej rozdzielić obowiązki i zadania. Najczęściej w roli lidera, doskonale radząca sobie w kontaktach z innymi, potrafiąca uważnie słuchać i trafnie rozpoznająca wartość jaką członkowie zespołu wnoszą do projektu. Może pełnić inne role w zespole. Z tendencją do manipulacji innymi.

The Resource Investigator (zaradna dusza) - ta rola w zespole, wyróżnia osobę ciekawą swej pracy i szukającą innowacyjnych rozwiązań. Często eksrawertyczna natura pomaga jej w nawiązywaniu kontaktów i wspomaganiu zespołu, w sytaucji gdy potrzebują oni pomocy i środków z zewnątrz. Ludzie potrafiący pracować pod presją.

The Implementer (realizator) – rola ta, obierana najczęściej przez ludzi dążących do praktycznego wykonania projektu, potrafiących przekształcić pomysły w praktyczne techniki pracy całego zespołu. Systematyczni i zdyscyplinowani doskonale wdrażają projekty. Mogą mieć probelmy z akceptowaniem zmian.

The Completer Finisher (finalizator) – rola, która najczęściej uwidaczniała się w etapie końcowym projektu, przy polerowaniu niedociągnięć, wykrywaniu błędów, a co za tym idzie dbaniu o wymagany standard pracy. Skrupulatni, pilujący terminów pracownicy, mogący mieć problem z perfekcjonizmem i przejmowaniem się detalami.

The Teamworker (pracownik zespołowy) - rola w zespole, wskazująca na osobę, która dba o to, by cały team współpracował w harmoni. Spokojni w natury, potrafiący negocjować i dyplomatyczni. Niekiedy mogący mieć problemy z podejmowaniem decyzji, wrażliwi i lojalni wobec grupy. Obecność tej roli zmniejsza interpersonalne napięcia.

The Shaper (animator) – rola, cechująca osoby, które stawiają wyzwania dla teamu. Często ekstrawertyczne z natury, nastawione na osiągnięcie konkretnych wyników. Z powodzeniem działają wtedy, gdy inni już zrezygnowali, podtrzymując ducha walki. Bywają impulsywni i niecierpliwi. Sprawdzają się pod zwierzchnictwem koordynatora.

 The Specialist (specjalista) – rola w zespole, odgrywana przez osobę posiadającą specjalistyczną wiedzą, będącą filarem zadań, z delikatną tendencją do widzenia tylko własnej części projektu. Profesjonaliści, zyskujący uznanie grupy za posiadaną wiedzę. Mogą z powodzeniem kierować specjalistycznymi projektami. Mało zajmują ich inni ludzie.

 

Role w zespole - koordynacja szansą na sukces

Dlaczego jedne zespoły osiągają sukces, a inne nie?

W celu zapewnienia optymalnych wyników projektu, należy skoordynować role w zespole.Według Belbin'a pracownicy powinni znać swoje role i aktywnie pracować nad swoimi słabymi punktami oraz zaletami. Wykorzystanie ich atutów jest tak samo ważne jak tolerowanie dopuszczalnych słabości. W celu osiągnięcia balansu w teamie, powinno się uwzględnić następujące role w zespole: jedną osobę pełniąca rolę Coordinator (albo Shaper) na stanowisko lidera, osobę Plant stymulująca nowe pomysły,The Monitor  czuwającą nad wykonaniem projektu oraz uwzględnić role ludzi pełniących pozostałe zadania. Okazuje się bowiem, że nie wystarczy dobierać członków zespołu według wykształcenia, umiejętności czy wiedzy, należy zadabać również o odpowiednią charakterystykę osobową i preferowane role w zespole. Adekwatnie obsadzone role Belbina pełnią znaczącą rolę w realizacji projektów.